E òy senhors mieus e maïstres
Sapiatz tots per veritat
Que yeu Arnaut de Vilanòva
Doctor en leis et en decrets
Et en sciença d'astronomia
Et en l'art de medecina
Et en la santa teologia
Encaras mais en las sèt arts
Maïstre per tots fuy apelatz.
De Catalonha nadiu fuy
Et a Nàpol yeu mi mudiey
Al service del rey Robèrt estiey
Molt longaments sensa partir
Et estant a son service
En sa cambra amb lo rey estant
En son estudi e velhant
Ambdós ensèms e nos fesèm
Aquest libre veraiaments
Ont es tota la siença scricha
De destrar e d'atermenar
Et es tota capitolada
E noblaments avordenada.
Mon senhor lo rey la dechava
E yeu l'escrivia e l'avordenava
Per la forma que'l rey Robèrt agradava
Ni'l rey Robèrt mi comandava
Car font èra de tota sciença
E ço sapiatz tots de certan
Que nos siam maïstre apelats
Generalments per plusors
En totas las scienças que son
E cresia saber en grand partida
Mas al rey Robèrt mon senhor
Non èra ges de comparar,
Per noblesa non vuèlh parlar,
Mas per sciença tant solaments
Car se yeu volia racontar
La grand sciença qu'en luy èra,
de cent ans non o auria contat
Per que de tot m'en laisaray
Mas lo libre vulhatz gardar
Que mot es nòble per certan.
E'l rey Robèrt lo bategèt
Lo nommet e l'apelèt
E volc que ayssins agués nom :
Lybre nòble e sobtil.
E si ben o volètz notar
Lo rey l'anèt ben nommar
E per son drech nom apelar
Per que vulhatz lo ben gardar
Car las scienças son sobtils
De destrar e d'atermenar
Car davant que agetz trobat
Un autre libre aytrestal
Mot grand pena auriatz trach.
Per que vulhatz lo ben gardar
Et en bon luòc tenir sarrat
E non vauga per totas mans
Se si perdia seria grand dam
Car amb grand pena es estat fach
E trach de ponchs e de mesuras
E de sens natural eysament.
Per que bonas gents escoutatz
Et entendetz çò que ieu diray
E Dieus del cèl vulhatz pregar
Qu'el rey Robèrt vuèha salvar
En aquest mond per ben a far
E puèsca viure longaments
E tals òbras li lais Dieus far
Que quand vendrà a sos jorns redièrs
La sieu arma sia presentada
Davant la Santa Trinitat
On aja tostemps veray repaus
E per mi Arnaut vuelhatz pregar
Que de Vilanòva soy apelat
Et en Catalonha soy nat
A la Santa Trinitat
Que mi perdone mos pecats
E que mi meta el règne sieu
Quant vendrà a mos jorns redièrs.
Car molt grand pena a agut
Lo rey Robèrt e yeu amb luy
Per trobar aquestas scienças
De destrar e d'atermenar
Davant que fos capitolada
Ny de tot fos avordenada
Molt grand temps ambdós i ponhem.
E per mièlhs atrobar la vertat
Nos o volguem tantòst provar
La manièra com si deu far
Destrar et atermenar
E present tantòst ponchs e mesuras
E siguent mens nos retornem
A la sciença de geometria
Et a la sciença aritmetica
Encaras mais d'astronomia
Car totas tres usam ensèms
Mas la sciença d'estrolomia
Petit seria s'avançament
Si non èra l'ensenhament
De la sciença de geometria
E de la sciença aritmetica
Car d'aquestas doas pren aponchament
La sciença d'astronomia.
El rey Robèrt e nos eyssament
Sus aquestas doas scienças presem
Nòstres ponchs e nòstras mesuras /22V/
Encara mais sus la sciença
Que esquartaont es apelada
Alcuna partida presem
De sos ponchs veraiamens
Tant de destrar quant d'atermenar
Et apres nos capitolem
Aquest libre coma vesètz
Ont es tota la sciença scricha
De destrar e d'atermenar
Et amb rason natural
Nos atrobem nostre fach
Ni mais ni mens com si deu far
D'ont son las leis totas partidas
Et atrobem la veritat
Per la forma qu'es capitolat
En aquest libre et escrich.
Loqual libre fon acabat
Escrich et avordenat
En Nàpol la granda ciutat
L'an quart que fon coronat
Lo rey Robèrt en son regnat
Que Cicília es apelat
Et autre títol li es donat
DeJerusalèm eyssament.
A present plus non en diray
Mas que Dieus en sia lauzat
E sa mayre aytrestal
E la Santa Trinitat
E tota la cort celestial.
Amen.